June 26, 2020

Evoland, љубовно писмо кон старошколските игри

Прва недела без World of Warcraft по неколку месеци континуирано играње и инстантно посегнувам кон некои правливи наслови во мојата Стим библиотека. Не се ни сеќавам како сум ги купил Evoland игрите, ама ете - дремеле така долго недопрени. За Evoland не знаев многу, освен тоа дека е еден вид омаж на игри како раните Zelda или Final Fantasy, кој те шета низ неколку историски периоди на RPG жанрот, ама не бев спремен за тоа колку уникатно и симпатично го прави тоа.

Првата  верзија на Evoland започнува на Ludum Dare гејм џемот во 2012, каде што учесниците имале 48 часа да создадат игра на тема 'еволуција'. Тим од двајца млади ентузијасти прави мала RPG игра која еволуира во различни варијанти на жанрот како што играчот напредува низ неа. Играта освојува прво место на тој Ludum Dare, па дечките ја основаат компанијата Shiro Games и почнуваат со работа на проширување на победничкиот концепт.


Кецот Evoland од 2013 година е практично играта од гејм џејмот, но значитено надоградена за да функционира како целосно засебно дело. Играта почнува многу едноставно, со примитивна графика која изгледа како игра од оригиналниот GameBoy, па постепено ја надградуваш со елементи за да прерасне во пософистициран жанровски примерок од друга генерација на конзоли. Како што играш, отклучуваш ковчежиња кои ја осовременуваат графиката, добиваш музика и соодветни звуци, контроли, нови гејмплеј механики, разни варијации на RPG жанрот и слично. Практично, проаѓаш низ неколку генерации на игри додека да стигнеш до нешто што личи на 3Д игра за првиот PlayStation.

Иако 'еволуцијата' која те води низ таа ера старошколски RPG наслови е главниот штос во Evoland, играта нуди доволно предизвици и игривост за да се сврзе во презабавно викенд попладне. Приказната е претежно во спореден план, присутна е во најгенеричка варијанта - ти си херојот кој е единствениот спас за фрката во светот, меѓутоа и тоа е на некој начин дел од мета- хуморот со кој Evoland постојано се стреми да се позеза со себе и игрите од кои црпи инспирација. Evoland трае само неколку саати и се завршува во едно-две седнувања, ама без оглед на времетраењето, искуството што го нуди е стварно интензивно.


Баш фино спакувана носталгија што не знаев дека ми била потребна. Ако си живеел во тој период и си ги играл игрите кои ги референцира, ќе ти ја наполни душата. Не дека денес нема и други нови игри со ваков визуелен и жанровски стил кои задираат во одредени детски спомени, меѓутоа ништо вака инвентивно не си игра со тие традиционални тропи. Во преплавениот пазар со нови пиксел-арт игри, Evoland е далеку од било чиј клон. Окупира сопствен простор и е единствена во тоа што го прави.

По големиот успех на играта, во 2015 година Shiro Games го објавуваат продолжението Evoland II: A Slight Case of Spacetime Continuum Disorder. Двојката е феноменална. Иако гради врз еволутивните концепти од првата, комплетно стои како различна засебна игра. Трае значително подолго, а жонглирањето со жанровски стилови наместо да е двигателна сила е искористено како наративна поткрепа на приказната која тука е многу пообемна. Повторно си некој анонимен херој, овој пат без сеќавања и фрлен среде конфликт помеѓу луѓето и демоните. Иако приказната не може да се пофали со некоја особена комплексност, сепак фино функционира така рашарана со повремени пресврти и мета-хуморот што е пренесен од првата Evoland. Секако, референците кон други игри и општо поп култура се присутни и тука.


Менувањето на гејмплеј стилот е вметнато во оној дел од приказната кој се занимава со патување низ времето напред и назад. Опфатени се неколку временски периоди од светот каде што се одвива и играта го менува визуелниот стил во зависност од моменталната ера. Па, така некои локации изгледаат како на Nintendo NES, други се посовремени и тродимензионални. Времето кое Evoland II го троши на одреден жанр или стил е супер оптимизирано и вешто прави промена баш во моментот кога ќе се осетиш заситено.

Со таа еволуција како спореден штос сега, Evoland II има прилика да биде иновативна со инкорпорирање на сосема други жанрови, наместо да биде удобно позиционирана во рамките на неколку RPG влијанија. Така што ќе поминеш часови низ нивоа кои се класичен акционен платформер, други каде што играта ти се претвора во вертикален шутер инспириран од 1942, цело Bomberman ниво, стелт ниво каде што се криеш во кутии, па дури си втурнат и во тепачка во стилот на Street Fighter и Mortal Kombat. Не сопира тука, има и други, а имаш прилика да играш и примитивна верзија на Hearthstone и да собираш карти. Постојано изненадува и задоволително успева да го воспостави балансот помеѓу ваквите финти и приказната, без да се осетиш како да играш неколку различни игри.


Evoland II ме изненади и со тоа какви предизвици нуди и колку не те штеди. Реално, тие рани варијанти на жанровите често знаеа да бидат немилосрдни и да те казнуваат за ситни грешки. На некои нивоа можеш долго да заглавиш и да ти требаат повеќе обиди за да ги пројдеш, особено оние каде што преживувањето ти зависи од сопствените рефлекси. Не е Cuphead, ама знае да биде многу фрустрирачка некогаш. Освен тоа има бројни пазлови, некои се толку сложени што можеби ќе се случи да го решиш на среќа, па отпосле да размислуваш како функционира. Играта во ниеден момент не те држи за рака и не ти нуди никаква помош околу било што. Некогаш талкаш и низ градчиња за да најдеш насока за следната авантура. Благодарение на таквиот пристап, сигурен сум дека некои моменти од Evoland II засекогаш ќе останат со мене.

Не знам дали можам доволно да ја препорачам Evoland, особено двојката. Различни игри се, кецот е можеби повеќе како демо во споредба со обемноста на Evoland II, па најубаво е да се играат топтан. Спакувани се заедно во Evoland Legendary Edition, штета што гејм џем верзијата е изоставена од пакетчето, ама достапна e на сајтот на Shiro Games како Evoland Classic. Гледам дека додека терале годиниве без да ја играм, излегла за сите модерни платформи, мобилни, конзоли - речиси сегде ја има, па не е тешко да ја најдеш.

Види такоѓе:

June 4, 2020

Сите осум Saw филмови

Знаев дека во некоја фаза од пандемисково заточеништво ќе дојде ред и Saw серијалот да биде прегледан одново. Освен првиот што често ми е дел од хорор маратоните, последен пат друг Saw филм гледав пред десетина години. Оној Jigsaw од 2017 го имав заборавено дека постои до деновиве кога седнав пак да ги изгледам сите. Saw е можеби единствениот хорор серијал што сум имал прилика заинтересирано да го следам од самиот почеток и вака од оваа перспектива ми е исклучително драго за таа шанса. Обично хорор серијалите што високо ми котираат на листата на омилени започнале и ги имале златните денови уште пред да се родам или сум ги пречекувал на некое второ-трето продолжение.

Со Saw приказната е друга. Кецот и првите неколку продолженија ги опфатија моите тинејџерски години кога веќе тој апетит за хорор филмови го задоволував со разни култни серијали од жанрот што ми го обликуваа вкусот. Беше сериозно јако доживување секоја година да чекаш нов Saw филм. Не беа сите добри, ама нов Saw веќе беше утврден како годишна традиција на многумина од таа генерација. Од 2004 до 2010 се знаеше. Доаѓа октомври и излегува ново продолжение, ама дека го нема во кино кај нас, гледаш крш кино-снимка или ќе се стрпиш за асална околу новогодишните празници. Пред секој нов обавезно ги прегледуваш претходните во целодневен маратон. Милина.


Кецот Saw oд 2004 ми еден од омилените хорор филмови воопшто. Ми го спржи мозокот кога излезе. Не дека е особено тешко да фасцинираш 16 годишно дете кое веќе се труе со Џон Карпентер, Friday the 13th, Scream и Re-Animator, но сепак. Непосредно пред Saw, мејнстрим хоророт веќе почнаа да го доминираат филмови како The Ring и Final Destination, нешто што на некој начин ќе пробува да гура и низ цела таа декада, меѓутоа ништо не успеа да ме задржи толку цврсто како стапиците на Џон Крејмер.

Пред да продолжам понатаму со ситни спојлери, што е отприлика приказната во првиот Saw? Двајца несреќници се будат заврзани со ланци на цевка за едната нога во прилично валкан запуштен тоалет со леш измеѓу нив, без сеќавање како се нашле таму, а и без одговор зошто. Наоѓаат диктафон и касети каде што мистериозен глас им соопштува дека се дел од игра чии правила мора да ги следат доколку сакаат да се извлечат. До нив имаат и пили кои се чинат како непријатна алтернатива за ослободување. Времето за играње почнува да тече.

Тогаш тие идеи во Saw ми беа понудени како свежо пакување. Приказната беше приземјена во реалност, атмосферата исклучително тензична и клаустрофобична, сосема совршена за премисата да се развие ефикасно, а неочекуваниот шокантен пресврт на крај еве и денес можам да го вбројам во најдрагите филмски искуства. Saw кецот немаше задршки и компромиси и одлично го спроведе концептот, покрај ситните маани кои веројатно се должат на скромното режисерско искуство на Џејмс Ван и финансиските лимитации. Без оглед на тоа, Saw доживеа инстантен планетарен успех, особено финансиски. Со буџет од само еден милион долари, направи повеќе од сто милиони, па продолжение беше неизбежно.

Saw II излезе следната година и немаше проблем да го јавне бранот од првиот филм и да постигне сличен успех. Тогаш, а и секој нареден пат пред нов Saw филм, малку повеќе уживав во двојката отколку денес, ама успеав да се забавувам. Вториот Saw малку го разнишува интимниот амбиент на првиот филм и ги урива ограничувањата на ќенефот и мистеријата за Џон Крејмер познат како Џигсо, меѓутоа успева да надохнади со создавање на фолклор кој подоцна станува многу важен откако целово ова се претвора во мултимедијална франшиза. Всушност, и самиот крај на првиот филм те кани во нешто повеќе. Изборот е секако твој.

Следејќи го примерот на двојката, Saw III (2006) директно продолжува да ја гради врз истата приказна. Кога ги гледаш по ред се баш фина целина, како однапред смислена мини-серија, иако сигурен сум дека и тројката, а и сите други понатаму, импровизира со правецот. Но, резултатот е супер ако си веќе закачен. Во Saw III серијалот сè уште води грижа за ликовите да ти се блиски и да си инволвиран во нивната ситуација, затоа и функционира. Прави и еден многу смел коцкарски потег на крај, поради кој уште тогаш бев загрижен за иднината на серијалот, меѓутоа некако успеаа да го истркалаат уште малку пред да заринка.

Saw IV (2007) се соочува со тежок предизвик - да служи како Saw филм без главниот антагонист врз чии постулати се издигнуваат сите случувања. Среќа сум го забележал првиот впечаток од ова продолжение уште тогаш и гледам дека сум бил пријатно изненаден од тоа како успеал да се снајде, меѓутоа од денешна перспектива не би можел да се сложам во целост со тогашниот јас. Филмот не е лош, ама воведува некои фори кои подоцна често ќе се користат за ретроактивно пополнување на наративни дупки од претходните филмови. Таа слобода е супер доколку вешто се маневрира со новите никулци од приказната, барем додека не почне полека да се руши врз себе.

Шокантното финале на Saw III е секако ефективно, но само еднаш можеш ефикасно да се извлечеш после тоа. Во Saw V (2008) веќе видно се осеќа таа истоштеност од серијалот и очигледното неразбирање на слоевите на концептот кој го воспостави првиот дел. Стапиците почнуваат да ја губат допирната точка со логика и физика, многу од споредните ликови се само присутни за тој елемент од Saw да може да се истера и зачудувачки, Saw V изгледа најевтино од сите претходни, иако има најголем буџет до тогаш. Saw VI (2009) сега ми изгледаше за нијанса подобар од неговиот претходник, но повторно го има истите проблеми.

Иако секогаш приказната поврзана со Џигсо држи некое задоволително ниво, најголемата замерка ми е што ниеднаш пак серијалот не успеа да го смали опсегот на случувањата и да ја има компактноста на првиот дел. Како да мораа секој следен филм да го прават поголем, побучен и пренатрупан со стапици и небитни ликови. Првиот филм не беше успешен поради бруталноста на стапиците и насилниот тон, туку имаше и ликови чија судбина ти е битна, без оглед на тоа како се нашле таму каде што се. Многу од следните филмови често ја промашуваат формулата или се фокусирани на некои поинаку протолкувани аспекти.

Во Saw: The Final Chapter (2010), познат и како Saw 3D, најевидентно е баш тоа. Филмот нуди многу интересна појдовна идеја и успешно го претвора во мета еден мотивационен говорник кој печали на лагите дека преживеал Џигсо стапица. Има моменти што го прават филмот многу помоќен и посуштински од претходните кои често верглаат во место, меѓутоа и тука не успева целосно да ја спроведе идејата. Воведувањето на уште еден ученик на Џигсо кој ја продолжува неговата мисија само дополнително го заплеткува филмот, иако целото тоа има подобра намера. Веројатно останува да си одлучиш како ќе го прифатиш тоа. Не дека не е функционално и во полза на целата голема приказна. Мене ми беше веќе виден штос кој пристигнува барем два филма подоцна. Освен тоа, не е ни тешко да го превидиш.

Тука серијалот направи пауза од седум години. Исцедија што можеа и решија малку да стивнат. Но, јасно беше дека не е готово и дека таква франшиза нема туку така да згасне. Кога го најавија новото продолжение Jigsaw (2017) немав никаков интерес да го гледам, дури го имав и заборавено, а деновиве кога го пуштив не ни знаев што да очекувам. Иако има интересна актерска екипа и солидна продукција, филмот пак страда од истите работи како и последните неколку.  Нелинарниот наратив е веќе предвидлив, има премногу површни ликови и отцепени приказни кои не добиваат соодветна разврска, стапици кои се косат со логика и лошо искористен актер како Калум Кит Рени. Човеков краде сцени кај и да се појави.

Ќе речеш имале седум години да научат некоја нова фора и наводно стотина различни сценарија на располагање. Jigsaw почнува зачудувачки добро, личи освежено, приказната е убедлива, но набргу запаѓа во сопствените стапици и ги крши правилата на играта кои сам ги налага. Разбирам дека не им се ризикува со Saw филм кој ќе е целосно ослободен од Џон Крејмер, ама смешно веќе по којзнае кој пат пресвртот да е некој негов пулен. Не сум некој фан на Хофман, ама барем неговата врска со Крејмер некако ја скрпија како целина. А, можеби и функционираше зошто беше ново.

Во The Final Chapter пресвртот со Гордон има некаква смисла и работи во корист на приказната која се развива шест филмови претходно. Ова во Jigsaw е онака истресено од ракав и нема никаков значаен придонес кон било која наративна нишка. Штета што уште се присутни последиците од оној потег на Saw III, ама очигледно не планирале серијалот да тера толку долго, не знам. Jigsaw е дефинитивно најлошиот од сите осум и сигурен сум дека ќе го прескокнам при следното прегледување.

Оваа година требаше да излезе новото продолжение, Spiral, ама е одложено за догодина поради пандемијата. Spiral, со Крис Рок и Семјуел Л. Џексон е можеби она што требаше да му се случи многу порано на серијалот. Ако може да му се верува на трејлерот и она што студиото го тврди, филмот изгледа како комплетно свеж обид, тонално поразличен и се надевам инвентивен. Време е дејството да е покомпресирано и помалку ликови да се во фокус, за да може убаво да се оформи и да е повеќе од само комплицирани стапици и некои небитни заробени во нив.

Saw најдобро функционира кога си емотивно инвестиран во она што се случува. Верувам дека има луѓе што го следат серијалот само поради креативноста на стапиците и тоа е сосема океј, меѓутоа ако нема нешто што ќе го врзе асално целиот материјал, тогаш не е ништо повеќе од високобуџетна torture porn компилација. Сакам да верувам дека Spiral стварно е тој прогресивен чекор што ќе успее прописно да ја рестартира франшизата. Дајте нешто ново, приказната на Џигсо е одамна заокружена.

Види такоѓе: